Herstellen is het nieuwe chique

Laatst kwam ik een artikel tegen over de Japanse herstelkunst die kintsugi

heet. Hierbij wordt gebroken of gebarsten aardewerk gerepareerd met bladgoud waardoor de ontbrekende stukken en barsten in het aardewerk opzettelijk benadrukt worden. Op deze manier worden het vergaan en het verslijten –maar ook de sporen van het geleefde leven– gevierd. Dit gegeven zette mijn bovenkamer aan het werk.

180_1

Keramiek design, geïnspireerd op de kintsugi traditie
Afbeelding: bloomingdales.com

180_2
Volgens de kintsugi traditie herstelde aardewerken kom
Afbeelding: tracemeout.com

Schoonheid en kwaliteit als wapen tegen consumentisme

Al snel herinnerde ik mij verschillende inspirerende boeken die lieten zien hoe de schoonheid van het vergaan in design werd toegepast. Ik kan dit gegeven zeer waarderen, niet alleen om haar schoonheid, maar ook omdat het symbool staat voor een omgang met het materiële (en misschien zelfs het immateriële) die het aan consumeren verslaafde Westen al lang geleden vergeten lijkt te zijn. Namelijk deze: wanneer mensen meer kwalitatieve (en daarmee vaak ook duurdere) goederen kopen, zal het product bij schade of slijtage minder snel weggegooid worden. In plaatst daarvan zal repareren een meer voor de hand liggende oplossing zijn. En dit repareren, of juist het vieren van die versletenheid, brengt een nieuwe esthetiek teweeg die ons op haar beurt meer verbindt

met de objecten om ons heen. De barsten, rafels en slijtplekken herinneren ons aan onze geschiedenis met het object: ''Die bordeauxrode kring op de tafel van dat avondje wijnproeven'' of ''Die kras van mijn lieve kat van vroeger''.

180_4
Traditionele indigo sashiko stoffen
Afbeelding: spoonflower.com

180_3
De traditionele sashiko stijl, toegepast in een nieuw jasje
Afbeelding: sashikostitchers.com

180_8
180_9
Moderne jean stoffen, hersteld in een op sashiko en boro geinspireerde stijl.

Versleten in een nieuw jasje

Een andere Japanse reparatietechniek is er eentje voor textiel: boro. Hierbij worden nieuwe lappen stof op slijtageplekken in kleding genaaid, waardoor er een patchwork met een heel eigen karakter ontstaat. Soms worden de stoffen op zich versierd met de sashiko borduurtechniek [of; borduurtechniek genaamd sashiko], waarbij er een grafisch patroon met wit te draad op een indigo blauw gekleurde stof wordt genaaid.

180_7
Een japanse jas, hersteld in sashiko stijl

Ook de Duitse designers Compf & Kehrere (Stella Gompf en Cordula Kehrer, red.) halen voor veel van hun opvallende ontwerpen inspiratie uit hun reizen naar Japan. Ook hier zie je dat herstellen het uitganspunt is. Opvallend zijn hun plastic manden en emmers die zij met rie ten vlechtwerk ''gerepareerd'' hebben. Met dit vlechtwerk benadrukken zij het feit dat, ondanks dat plastic nauwelijks op natuurlijke wijze (dat wil zeggen: via

natuurlijke processen als rotting en schimmel) kan worden afgebroken, nog altijd een groot deel van dagelijks gebruikte producten uit plastic bestaat.

180_10
180_11
Afbeeldingen: gompf-kehrer.com

Hergebruik in topdesign
Ook de legendarische designer Alexander McQueen paste het concept van het hergebruiken toe voor hoog kwalitatieve stoffen in veel van zijn ontwerpen, waarmee hij wellicht wat oudbollige prints, meermaals een nieuwe frisse toepassing gaf.

180_12
180_13
Ontwerpen van Alexander McQueen

De Nederlandse designstudio Droog design gooide wereldwijd hoge ogen met hun selectie van design ontwerpen van verschillende Nederlandse ontwerpers, waarbij ook weer gebruik is gemaakt van hergebruikte materialen. Hergebruik is het uitgangspunt en bepaald de uiteindelijke vorm van het product.

180_5
Ontwerp van: Jurgen Bey

180_6
Ontwerp van: Tejo Remy

180_14
Ontwerp van: Rody Graumans

180_15
Ontwerp: Piet Hein Eek